Najwybitniejsi twórcy literatury starogreckiej:
Ajschylos (525 – 456 r. p.n.e.)
W swoich dramatach Ajschylos poruszał problemy religijne i moralne. Ukazywał ścisłe powiązanie losów indywidualnych i spraw zbiorowości oraz ich podporządkowanie najwyższej sile boskiej. Wierzył, że bogowie, a przede wszystkim Zeus zapewniają porządek i sprawiedliwość na świecie, że wina i pycha zostaną ukarane, a krzywdy naprawione, bo tak chce Przeznaczenie.
Zachowało się tylko 7 sztuk Ajschylosa (z prawdopodobnie 70 tragedii i 20 komedii). Oprócz „Persów” są to: „Siedmiu przeciw Tebom”, „Błagalnice”, trylogia „Oresteja” („Agamemnon”, „Ofiarnice”, „Eumenidy”) oraz „Prometeusz w okowach”.
Eurypides (485-406 p.n.e.)
Był autorem ponad 90 sztuk, ale zachowało się zaledwie 17 tragedii, m.in. Andromacha, Bachantki, Błagalnice, Elektra, Hekabe, Oszalały Herakles, Hipolit, Ifigenia w Aulidzie, Ifigenia w Taurydzie, Medea, Orestes, Trojanki. Eurypides miał bardzo postępowe, demokratyczne poglądy,a scenę traktował jak trybunę do ich głoszenia. Sprzeciwiał się nierówności– uważał, że biedni i bogaci, kobiety i mężczyźni, powinni mieć równe prawa. Potępiał wojny wzniecane w celu podbijania nowych terytoriów. Tematy do swoich utworów Eurypides czerpał z mitologii, ale starał się jak najbardziej odnieść je do współczesności.
Sofokles (496 – 406 r. p.n.e.)
Sofokles jest autorem wielu innowacji scenicznych – dodał do tragedii trzeciego aktora, wprowadził na scenę dekoracje oraz odszedł od trylogii tragicznych (trzech tragedii opowiadających jedną historię) w kierunku traktowania każdej tragedii jako zamkniętej całości.
Sofokles był autorem 123 tragedii, z czego zachowało się w całości zaledwie 7:
Ajas,
Antygona,
Król Edyp,
Elektra,
Filoktet,
Edyp w Kolonie,
Kobiety z Trachis (lub Trachinki),
fragmenty dramatu satyrowego Tropiciele.
Homer (VIII w. p.n.e.)
Dzieła Homera mogą stanowić świadectwo tzw. kultury mykeńskiej oraz przybliżyć stan cywilizacji sprzed wielu tysięcy lat.
Inną cechą eposów homeryckich jest uznanie bogów greckich za bohaterów utworów. Sfera sacrum i profanum przenika się: bogowie ingerują w losy bohaterów i mają na nie wpływ.
Ponadto obie epopeje rozpoczynają się inwokacją, a zatem uroczystym zwrotem – w tym przypadku do bóstwa. Pisane są heksametrem, a narrator jest wszechwiedzący.
Najwybitniejsi twórcy literatury polskiej:
Henryk Sienkiewicz (1846 – 1916)
Charakterystyczne dla pisarstwa Sienkiewicza było zainteresowanie przeszłością Polski. Jak nikt inny potrafił on wyśmienitą sztuką opowiadania połączyć elementy historyczne z fikcją literacką. Jego najsłynniejsze powieści historyczne to: Trylogia, Quo vadis i Krzyżacy. Trylogia to cykl składający się z trzech dzieł: Ogniem i mieczem. Potop i Pan Wołodyjowski.
Juliusz Słowacki (1809 – 1849)
Sławę przyniosły mu wiersze patriotyczne, które pisał podczas powstania listopadowego, koronacji cara Mikołaja I na króla Polski, oraz Manifestu Ludu warszawskiego, podczas pogrzebu Belińskiego są to min: ”Hymn”, ”Kulik”, ”Pieśń Legionu Litewskiego”
Jego inne sławne dzieła to: wiersze “Smutno mi, Boże…”,” Grób Agamemnona”, a także dramaty: ”Balladyna”, ”Ksiądz Marek”, „Sen srebrny Salomei”
Julian Tuwim (1894 – 1953)
Debiutem poetyckim Tuwima był tom Czyhanie na Boga, który przyniósł szybko rozgłos a wraz z nim sławę i popularność. Kolejne tomy wierszy charakteryzowały się wdrażaniem programu witalizmu oraz krytycznym stosunkiem do idei Młodej Polski i symbolizmu (Sokrates tańczący 1920, Wierszy tom czwarty z roku 1923).
Jan Andrzej Morsztyn (1621-1693)
Jan Andrzej Morsztyn był autorem czterech tomów poezji: zbioru Lutnia, Fraszek, Kanikuły albo psiej gwiazdy, Pieśni. Pierwszy z tych tomów zawiera w sobie to wszystko, co charakterystyczne dla poezji twórcy. U Morsztyna liczy się nie tematyka, a sposób jej wyrażenia – to poezja twórcy wpisującego się w nurt barokowego konceptyzmu.
Polish and Greek literature
The most eminent authors of ancient literature:
Aeschylus (525 – 456 BC)
In his dramas, Aeschylus dealt with religious and moral issues. It showed the close connection between individual fates and collective affairs and their subordination to the highest divine power. He believed that the gods, and above all Zeus, ensure order and justice in the world, that guilt and pride will be punished, and wrongs repaired, because that’s what Destiny wants.
Only 7 plays by Aeschylus have survived (out of probably 70 tragedies and 20 comedies). In addition to „Persians”, these are: „Seven Against Thebes”, „Pleaders”, the „Oresteia” trilogy („Agamemnon”, „Sacrificers”, „Eumenides”) and „Prometheus Bound”.
Euripides (485-406 BC)
He was the author of over 90 plays, but only 17 tragedies have survived, including Andromache, Bacchae, Supplication, Electra, Hecuba, Mad Heracles, Hippolytus, Iphigenia in Aulis, Iphigenia in Tauris, Medea, Orestes, Trojan women. Euripides had very progressive, democratic views, and he treated the stage as a platform to proclaim them. He opposed inequality – he believed that rich and poor, men and women, should have equal rights. He condemned wars incited to conquer new territories. Euripides drew themes for his works from mythology, but he tried to relate them to the present day as much as possible.
Sophocles (496 – 406 BC)
Sophocles is the author of many stage innovations – he added a third actor to the tragedy, introduced decorations to the stage and moved away from the tragic trilogy (three tragedies telling one story) towards treating each tragedy as a closed whole.
Sophocles was the author of 123 tragedies, of which only 7 have survived in their entirety:
* Ajax,
* Antigone,
* King Oedipus,
* Elektra,
* Philoctetes,
* Oedipus at Cologne,
* Women of Trachis (or Trachinki),
* excerpts from the satyr drama Tropiciele.
Homer (8th century BC)
The works of Homer can be a testimony to the so-called Mycenaean culture and bring closer the state of civilization from many thousands of years ago.
Another feature of the Homeric epics is the recognition of the Greek gods as heroes of the works. The sphere of the sacred and the profane interpenetrate: the gods interfere in the fate of the characters and have an influence on them.
Moreover, both epics begin with an invocation, and therefore a solemn address, in this case to a deity. They are written in hexameter and the narrator is omniscient.
The most outstanding authors of Polish literature:
Henryk Sienkiewicz (1846 – 1916)
Characteristic of Sienkiewicz’s writing was his interest in Poland’s past. Like no one else, he was able to combine historical elements with literary fiction through the excellent art of storytelling. His most famous historical novels are Trilogy, Quo Vadis and Teutonic Knights. The trilogy is a cycle consisting of three works: With Fire and Sword. Deluge and Pan Wołodyjowski.
Juliusz Słowacki (1809 – 1849)
He was famous for his patriotic poems that he wrote during the November Uprising, the coronation of Tsar Nicholas I as King of Poland, and the Manifesto of the People of Warsaw, during Beliński’s funeral, these include: „Anthem”, „Kulik”, „Song of the Lithuanian Legion”
His other famous works are: the poems „I am sad, God …”, „The Tomb of Agamemnon”, as well as dramas: „Balladyna”, „Father Marek”, „Salomea’s silver dream”
Julian Tuwim (1894 – 1953)
Tuwim’s poetic debut was the volume Czyhanie na Boga, which quickly brought publicity and with it fame and popularity. The subsequent volumes of poems were characterized by the implementation of the program of vitalism and a critical attitude towards the idea of Young Poland and symbolism (Sokrates danzania 1920, Poems volume four from 1923).
Jan Andrzej Morsztyn (1621-1693)
Jan Andrzej Morsztyn was the author of four volumes of poetry: the collection Lutnia, Fraszek, Kanikuły or a Dog Star, Songs. The first of these volumes contains everything that is characteristic of the artist’s poetry. For Morsztyn, it’s not the subject matter that counts, but the way of expressing it – this is the poetry of an artist who fits into the current of Baroque conceptism.
Πολωνική και ελληνική λογοτεχνία
Οι πιο επιφανείς συγγραφείς της αρχαίας ελληνικής γραμματείας:Αισχύλος (525 - 456 π.Χ.)
Στα δράματά του ο Αισχύλος ασχολήθηκε με θρησκευτικά και ηθικά ζητήματα. Έδειχνε τη στενή σύνδεση μεταξύ των ατομικών μοιρών και των συλλογικών υποθέσεων και την υποταγή τους στην υψηλότερη θεϊκή δύναμη. Πίστευε ότι οι θεοί, και πάνω απ' όλα ο Δίας, διασφαλίζουν την τάξη και τη δικαιοσύνη στον κόσμο, ότι η ενοχή και η υπερηφάνεια θα τιμωρούνται και τα λάθη θα επιδιορθώνονται, γιατί αυτό θέλει το πεπρωμένο.
Μόνο 7 έργα του Αισχύλου έχουν σωθεί (από 70 πιθανώς τραγωδίες και 20 κωμωδίες). Εκτός από τους «Πέρσες», πρόκειται για: «Επτά κατά Θήβας», «Εκδικητές», η τριλογία «Ορέστεια» («Αγαμέμνων», «Θυσίες», «Ευμενίδες») και «Προμηθέας Δεσμώτης».
Ευριπίδης (485-406 π.Χ.)
Ήταν συγγραφέας πάνω από 90 θεατρικών έργων, αλλά έχουν διασωθεί μόνο 17 τραγωδίες, μεταξύ των οποίων η Ανδρομάχη, οι Βάκχες, η Παράκληση, η Ηλέκτρα, η Εκάβη, ο Τρελός Ηρακλής, ο Ιππόλυτος, η Ιφιγένεια στην Αυλίδα, η Ιφιγένεια στον Ταύρο, η Μήδεια, ο Ορέστης, οι Τρώες. Ο Ευριπίδης είχε πολύ προοδευτικές, δημοκρατικές απόψεις και αντιμετώπιζε τη σκηνή ως πλατφόρμα για να τις διακηρύξει. Αντιτάχθηκε στην ανισότητα – πίστευε ότι πλούσιοι και φτωχοί, άνδρες και γυναίκες, έπρεπε να έχουν ίσα δικαιώματα. Καταδίκασε τους πολέμους που υποκινήθηκαν για την κατάκτηση νέων εδαφών. Ο Ευριπίδης άντλησε θέματα για τα έργα του από τη μυθολογία, αλλά προσπάθησε να τα συσχετίσει με τις μέρες μας όσο το δυνατόν περισσότερο.
Σοφοκλής (496 - 406 π.Χ.)
Ο Σοφοκλής είναι ο συγγραφέας πολλών σκηνικών καινοτομιών - πρόσθεσε έναν τρίτο ηθοποιό στην τραγωδία, εισήγαγε διακοσμήσεις στη σκηνή και απομακρύνθηκε από την τραγική τριλογία (τρεις τραγωδίες που διηγούνται μια ιστορία) αντιμετωπίζοντας κάθε τραγωδία ως ένα κλειστό σύνολο.
Ο Σοφοκλής ήταν ο συγγραφέας 123 τραγωδιών, από τις οποίες μόνο 7 έχουν διασωθεί στο σύνολό τους:* Άγιαξ,* Αντιγόνη,* Ο βασιλιάς Οιδίποδας,* Ηλέκτρα,* Φιλοκτήτης,*Ο Οιδίποδας στην Κολωνία,* Γυναίκες της Τράχης (ή Τραχίνκι),* αποσπάσματα από το σατυρικό δράμα Tropiciele.
Όμηρος (8ος αιώνας π.Χ.)
Τα έργα του Ομήρου μπορούν να αποτελέσουν μαρτυρία του λεγόμενου μυκηναϊκού πολιτισμού και να φέρουν πιο κοντά την κατάσταση του πολιτισμού από πολλές χιλιάδες χρόνια πριν.Ένα άλλο χαρακτηριστικό των ομηρικών επών είναι η αναγνώριση των Ελλήνων θεών ως ηρώων των έργων. Η σφαίρα του ιερού και του βέβηλου αλληλοδιεισδύουν: οι θεοί παρεμβαίνουν στη μοίρα των χαρακτήρων και ασκούν επιρροή πάνω τους.Επιπλέον, και τα δύο έπη ξεκινούν με μια επίκληση, και επομένως μια επίσημη προσφώνηση, στην προκειμένη περίπτωση σε μια θεότητα. Είναι γραμμένα σε εξάμετρο και ο αφηγητής είναι παντογνώστης.
Οι πιο εξέχοντες συγγραφείς της πολωνικής λογοτεχνίας:
Henryk Sienkiewicz (1846 – 1916)
Χαρακτηριστικό της γραφής του Sienkiewicz ήταν το ενδιαφέρον του για το παρελθόν της Πολωνίας. Όπως κανείς άλλος, μπόρεσε να συνδυάσει ιστορικά στοιχεία με τη λογοτεχνική μυθοπλασία μέσα από την εξαιρετική τέχνη της αφήγησης. Τα πιο διάσημα ιστορικά μυθιστορήματά του είναι τα Trilogy, Quo Vadis και Teutonic Knights. Η τριλογία είναι ένας κύκλος που αποτελείται από τρία έργα: Με Φωτιά και Σπαθί. Deluge και Pan Wołodyjowski.
Juliusz Słowacki (1809 - 1849)
Ήταν διάσημος για τα πατριωτικά του ποιήματα που έγραψε κατά τη διάρκεια της Εξέγερσης του Νοέμβρη, τη στέψη του Τσάρου Νικολάου Α' ως Βασιλιά της Πολωνίας και το Μανιφέστο του Λαού της Βαρσοβίας, κατά την κηδεία του Μπελίνσκι, όπως: "Ύμνος", "Kulik", "Τραγούδι της Λιθουανικής Λεγεώνας"
Άλλα διάσημα έργα του είναι: τα ποιήματα «Είμαι λυπημένος, Θεέ…», «Ο τάφος του Αγαμέμνονα», καθώς και δράματα: «Μπαλαδίνα», «Πάτερ Μάρεκ», «Το ασημένιο όνειρο της Σαλομέας»
Julian Tuwim (1894 – 1953)
Το ποιητικό ντεμπούτο του Tuwim ήταν ο τόμος Czyhanie na Boga, που γρήγορα έφερε δημοσιότητα και μαζί του φήμη και δημοτικότητα. Οι επόμενοι τόμοι ποιημάτων χαρακτηρίστηκαν από την εφαρμογή του προγράμματος του βιταλισμού και μια κριτική στάση απέναντι στην ιδέα της Νεαρής Πολωνίας και του συμβολισμού (Σωκράτης ντανζανία 1920, Ποιήματα τόμος τέταρτος από το 1923).
Jan Andrzej Morsztyn (1621-1693)
Ο Jan Andrzej Morsztyn ήταν συγγραφέας τεσσάρων τόμων ποίησης: της συλλογής Lutnia, Fraszek, Kanikuły or a Dog Star, Songs. Ο πρώτος από αυτούς τους τόμους περιέχει όλα όσα είναι χαρακτηριστικά της ποίησης του καλλιτέχνη. Για τον Morsztyn δεν μετράει το θέμα, αλλά ο τρόπος έκφρασής του - αυτή είναι η ποίηση ενός καλλιτέχνη που ταιριάζει στο ρεύμα του μπαρόκ κονσεπτισμού.
